Zjawisko podwójnego opodatkowania pojawia się w sytuacji, gdy osoba fizyczna objęta obowiązkiem podatkowym pracuje w jednym kraju, posiadając miejsce zamieszkania w innym.
Należy wtedy określić wobec, którego z zaistniałych podmiotów administracyjnych osoba fizyczna zobowiązana jest uiścić podatek.
Podwójne opodatkowanie w Polsce
Główną zasadą na podstawie której określa się podmiotowość podatku w Polsce jest zasada rezydencji.
Zasada rezydencji mówi, że osoba fizyczna związana jest nieograniczonym obowiązkiem podatkowym wobec miejsca zamieszkania. Tak więc osoba, która posiada miejsce zamieszkania w Polsce, jednocześnie pracując poza granicami Rzeczpospolitej zobowiązana jest to składania rozliczeń podatkowych wobec instytucji naszego kraju. Podatek ten płacony jest od całości uzyskanego dochodu przez osobę fizyczną.
Jeżeli na podstawie zasady rezydencji nie można jasno określić wobec instytucji którego kraju ma rozliczać się podatnik, określa się to na podstawie zasady źródła.
Zasada źródła
Zasada źródła mówi jasno, że podatnik ma obowiązek podatkowy (ograniczony obowiązek podatkowy) wobec podmiotu w którym pozyskuje dochody. Tak więc jeżeli na podstawie zasady rezydencji nie można określić przykładów czy podatnik ma uiścić podatek w Polsce, w której posiada miejsce zamieszkania czy np. w Anglii, gdzie na stałe pracuje i uzyskuje dochód, na mocy zasady źródła podatnik jest zobowiązany rozliczy się z urzędem w Anglii, ponieważ jego źródło dochodu pochodzi właśnie z tego kraju.
Umowa bilateralna
W celu zapobiegania płacenia podwójnego podatku zawierane są umowy bilateralne, których głównym założeniem jest przedstawienie jasnych zasad dotyczących płacenia podatku a co się z tym wiąże zapobieganie zjawisku podwójnego opodatkowania.
Problem podwójnego opodatkowani pojawia się jednak na tyle często, że zostały określone dodatkowe metody ułatwiające uniknięcia tego zjawiska.
Do metod tych zaliczamy min. :
- środki jednostronne. Umową jednostronną nazywamy umowę na mocy której jedno z państwa rezygnuje na poczet drugiego z przysługującego mu podatku określając przy tym których podatników umowa dotyczy oraz z jakiego tytułu uzyskanego podatku
państwo rezygnuje. - Środki dwustronne. Podobnie jak w przypadku środków jednostronnych zawiązywana jest umowa odstępstwa od przysługującego podatku. Znacząca różnica polega na zobowiązaniu się obu państwa na wyżej opisanych zasadach. Zarówno kraj A jak i kraj B zobowiązują się do odstąpienia od przysługującego im podatku przy ściśle okresowym podatniku lub tytule pozyskania podatku.
- Środki wielostronne – identycznie jak w środkach dwustronny. Umowy zawierane są wtedy na skale międzynarodową.
